Cumhuriyet’in ilk yıllarında başlayarak İstanbul’da sanayi Karaköy, Perşembe Pazarı, Haliç kıyılarında yerleşmişti. Bugün dünyanın dört bir yanına ihracat yapan şirketlerin temelleri orada atılmıştı. Çoğu çok küçük metrekarelerde iş yapıyor, müthiş bir dayanışma içinde mücadele ediyordu. İşte o şirketler ilk modern çıkışı İMES’e adım atarak yaşadılar.
Kökleri Haliç kıyılarına uzanan bu şirketler aslında Türk Sanayisi’nin temel kaşlarını oluşturuyordu. Türkiye’nin kalkınma macerası İMES ile başlamış 50 yılı aşkın bu başarı yolculuğu geçtiğimiz günlerde kitap ve belgesel olarak kamuoyu ile paylaşıldı.
Bu önemli çalışmayla ilgili İMES Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Akar, projeyi hayata geçirme düşüncesinin uzun zamandır gündemlerinde olduğunu söyledi ve hikayenin Perşembe Pazarı’nda 1970’li yıllarda başladığını dile getirip bu bilgileri paylaştı:
“Zaman zaman bize gelen misafirlerimize, büyüklerimize, hediyeler, plaketler verirdik. Bir büyüğümüz ‘Buranın kitabını yapın, bu hayat hikayesini okuyalım’ demişti. Biz de o duygu ve düşüncelerle başlayarak projeyi hayata geçirdik.”
Marmara Üniversitesi ile birlikte çeşitli çalışmalar yaptıklarına işaret eden Akar, Prof. Dr. Fatma Ayanoğlu’nun da katkısıyla güzel bir kitap meydana getirdiklerini, eserin sanayici dostlara faydası olmasını ümit ettiklerini kaydetti.
Akar, kitap ve belgeselin hazırlanma sürecine de değinerek “Perşembe Pazarı’ndan Haliç kıyılarına ve Ayvansaray’a kadar 1970’li yılların başından gelen o bilgileri, belgeleri, toplamak ve büyüklerimizden bilgileri almak epey bir zamanımızı aldı. Emeği geçenlere teşekkür ediyorum” değerlendirmesinde bulundu.
Perşembe Pazarı’ndan başlayarak Dudullu, Tuzla ve Dilovası’na uzanan hikayeye ilişkin bilgiler veren Akar, 350 fabrikada 17 bin çalışanın bulunduğu Dilovası İMES OSB’nin de bugün yeterli olmadığını ve büyütmeye çalıştıklarını anlattı.
Yalova, Bandırma ve Sakarya’da organize sanayi bölgeleri kurmak için çalışmalar yaptıklarını vurgulayan Akar, “Sanayinin gelişmesine çok katkısı oluyor. İşte zamanında neler yaşandığını da genç nesillerin bilmesi lazım. Perşembe Pazarında 20-30 metrekare dükkanlardan geldik. Ben küçüktüm 15-16 yaşlarında oraya gittiğimizde sokaklarda dökümler dökülüyordu. Şimdi elhamdülillah çok iyi yerlerde fabrikalar kurmaya başladık. Bu da bizi gururlandırıyor ve mutlu ediyor. İMES şu anda bir okul gibi. Büyüyen firmalar daha büyük yerlere, daha iyi orta ölçekli işletmeler olma yolunda ilerliyorlar. Çok daha büyüyenler de var. Türkiye’nin her yerinde varız” değerlendirmesini yaptı.
İMES’ten başka bölgelere giden işletmelerin Türkiye’nin her yerindeki organize sanayi bölgelerinde yer aldığını belirten Akar, gençlere bir rehber niteliği taşıyan projenin devamının da gelmesini arzu ettiklerini kaydetti.
Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatma Ayanoğlu, projenin başından sonuna kadar hem belgesel, hem de kitabın hazırlanmasında başından sonuna kadar organize eden kişi olduğunu ifade etti.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bakan Danışmanı, kitabın editörü ve kitap yönetmeni de olan Ayanoğlu, “Dünden bugüne İMES ülkemizin en önemli organize sanayi bölgelerinden biri Perşembe Pazarı’ndan şu anda dünyanın birçok yerine ihracat yapan, alanında ilk fabrikaları barındıran bir organize sanayi bölgesi. Dolayısıyla geçmişten günümüze gelmiş olduğu başarıları, tecrübeleri aktaran bir eser, aynı zamanda yaşayan bir eser. İçerisinde sadece tecrübe aktarımından ziyade bunun gelecek kuşaklara gelecek nesillere ve diğer organize sanayi bölgelerine örnek olan bir eser. Bu anlamda hem kalıcılığı olan hem de yaşayan bir eser olması hasebiyle de aslında alanında bir ilk olan eser.” şeklinde konuştu.
Çok mutlu ve gururlu olduklarının altını çizen Ayanoğlu, “Çünkü İMES çok büyük bir aile. İçindeki fabrikalarla, fabrikalardaki iş adamlarımızla, orada çalışan insanlarla çok büyük bir aile ve şu anda güven, sürdürülebilirlik, tecrübe aktarımı, hepsini bir şekilde aktaran bir kitap oldu” dedi.
Hem bir akademisyen hem de kitabın yazarı olarak gelecek kuşaklara aktarabilecek çok önemli bir eseri hep birlikte ortaya koyma şansını yakaladıklarını dile getiren Ayanoğlu, “Ben evet kitabın editörü, yazarı, kitap yönetmeni olarak karşınızdayım ama bu çalışmayı yaparken çok büyük bir ekiple çalıştık. Hem İMES tarafında hem akademi tarafında emek veren çok kişi oldu. Gerçekten de Türkiye’de bir ilk eseri ortaya koyduk. Hem qr kodla okuyucuların okumak istedikleri yerleri canlı olarak izleyebilecekleri, iş adamlarımızın torunlarına aktarabilecekleri, hem akademi camiasının, hem de iş dünyasının faydalanacağı, örnek bir eser çıktığı için manevi olarak yaşadığımız mutluluk ve gurur gerçekten çok büyük.” görüşünü paylaştı.
İMES yönetimi
Aslında İMES’in tarihi Türk Sanayisi’nin tarihi olarak değerlendirilmeli. Bu önemli başarıya imza atan İMES’i yavrulayan bir organize sanayi bölgesi haline getiren yönetim kurulu şu isimlerden oluşuyor:
Kemal Akar (Başkanı) Abdullah Arslan (ikinci başkan), Mehmet Dağıstan, Oğuz Zorlu, Adnan Koçak, İsmail Şişman, Koray Yavuz, Ayrıca Murat Yağcı, Mahmut Tanar, Emir Selim Öztürk.