Sivil toplum kuruluşları, İzmir’in Kuş Cenneti Gediz Deltası’yla birlikte körfezde yıkıma neden olacağını ileri sürdükleri projeye karşı “İzmir’in doğasını yok edecek seçim vaadi olamaz” uyarıları yaparken, CHP İzmir Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Dr. Cemil Tugay da “Yeni bir kara delik ile mi karşı karşıya kalacağız” sorusunu sordu.
Proje ilk olarak Binali Yıldırım’ın 2014 yılındaki belediye başkan adaylığı sırasında “35 İzmir 35 Proje”si içinde gündeme gelmişti. İtirazlar üzerine İzmir 3. İdare Mahkemesi tarafından iptal edilen İzmir Körfez Geçiş Projesi, Hamza Dağ’ın projeleri arasında yer aldı. Dağ, ulaşım, trafik, körfezin temizliği ve etkin kullanımı bölümünde seçilmesi halinde ilk gündeme geldiğinde tartışmalara neden olan İzmir Körfez Geçiş Projesi’nin hayata geçirileceğini ifade etti.
Körfez Geçişi ile birlikte İzmir’i dünya standartlarında bir metropol şehre dönüşeceğini ifade eden Hamza Dağ, “Şehrimizin geleceğine yön verecek, İzmir Körfezi’ni bir uçtan bir uca en kısa şekilde birleştirecek vizyon projemiz; “İzmir Körfez Geçişi”…. İzmir Körfez Geçişi, İzmir’in iki yakası birbirine bağlayan bir köprü ve tüp geçit projesidir. Körfezin iki yakasını birbirine daha da yakınlaştıracak bu proje, şehrimizin ulaşım ağını köklü bir şekilde dönüştürecektir. İzmir Körfez Geçişi, sadece bir ulaşım projesi değil, aynı zamanda İzmir’in çehresini değiştirecek, şehrimizi dünya standartlarında bir metropole dönüştürecek bir vizyon projesidir” dedi.
Hamza Dağ, seçim kampanyası boyunca gerek iş dünyası buluşmaları gerekse katıldığı toplantılarda sıklıkla bu projeyi gündemde tuttu.
Tugay: Yeni bir karadelik mi?
CHP İzmir Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Cemil Tugay, rakibi Hamza Dağ’ın Körfez Geçişi Projesi’ni sert dille eleştirdi. Tugay, “Geçiş garantili yeni bir kara delik ile mi karşı karşıya kalacağız?” diye sordu. Tugay, projeyle ilgili altı soru sordu. Tugay, “Geçmediğimiz köprüye, kullanmadığımız tünele, gitmediğimiz otoyola, uçmadığımız havalimanına her yıl milyarlarca dolar akıtıyoruz. En iyimser tahminle 2 milyar dolara (66 milyar TL) mal olması beklenen bu tüp ve köprü geçişi projesinin finansman modeli ne olacak? Geçiş garantili yeni bir kara delik ile mi karşı karşıya kalacağız” dedi.
Proje kamu- özel iş birliği modeli ile gerçekleştirildiğinde tek yön geçiş ücretinin en iyimser tahminle 20 Euro civarında olacağının onun da bugünkü kurla yaklaşık 700 TL’ye karşılık geldiğine dikkat çeken Tugay, “Bu ücretin tümünü araç sahipleri mi verecek? Şayet vermeyecekse, devletin Hazine’sinden araç başına ne kadar finansman sağlanacak? Emeklisine vereceği bayram ikramiyesindeki 1000 TL’lik artışı bile mesele yapan Hükümetimiz, bu kaynağı nereden karşılayacak” diye sordu.
“Metro projeleri bekliyor”
Projenin kent içinde yaşanan trafik sıkışıklığına somut ve ölçülebilir etkisinin ne olacağını, İzmir’in Balçova ve Narlıdere’den başlayarak, yarımada aksından Çiğli yönüne bir günde kaç aracın geçiş yaptığını da soran Tugay, Otogar-Halkapınar ve Karabağlar-Gaziemir metro projelerini hatırlatarak, sorularını şöyle sürdürdü:
“İzmir’in proje ihalesine çıkılmayı bekleyen raylı sistem projeleri varken ve bu projeler kentin Ulaşım Master Planı’nda tanımlanmışken, (Örnek Otogar-Halkapınar ve Karabağlar-Gaziemir metro projeleri) kimin kullanacağı bile belli olmayan bir tüp geçit projesine milletin 66 milyar TL’sini akıtmaktaki neden-sonuç ilişkisini nasıl açıklayacağız? Henüz fizibilitesi dahi yapılmamış, 13 sene önceki resimlerin tekrar tekrar İzmirlilere gösterildiği, köprü mü tüp tünel mi olacağı bile henüz belli olmayan bu projenin, İzmir Körfezi’nde bulunan fay hatlarından ne derecede etkileneceği belli mi? Bu yönde bir bilimsel araştırma yapıldı mı? Şayet bu proje köprü ve tünel olarak projelendirilecekse kentin en önemli değerleri arasında yer alan İzmir Limanı’na giriş çıkış yapan gemilerin geçişini ne ölçüde etkileyeceği ve hepsinden önemlisi Büyükşehir Belediyesi’nin gündeminde olan körfezin kuzey aksında açılması planlanan sirkülasyon kanalına nasıl etki edeceği biliniyor mu? Benim dileğim, hamaset değil, bilimsel veriler ışığında İzmir’imizin aklına ve kamu vicdanına seslenmek. Araştıralım, öğrenelim, ‘gereklidir’ ya da ‘gerekli değildir’ sorusunu ondan sonra yanıtlayalım.”
“İzmir’in doğası yok edilmemeli”
İzmir’in simgelerinden flamingolar dahil olmak üzere yüzlerce kuş türünün ve yaban hayvanlarının beslenme ve üreme alanlarını tehdit edeceği, Kuş Cenneti Gediz Deltası’yla birlikte körfezde yıkıma neden olacağı ileri sürülen Körfez Geçişi Projesi’ne karşı sivil toplum kuruluşlarından da uyarılar gelmeye başladı. Meslek odaları, Körfez Geçiş Projesi’nin Çiğli ve Balçova’daki giriş-çıkış noktalarında arazi talanına, sivil toplum kuruluşları da doğa tahribatına neden olacağını savunuyor.
Doğa Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Dicle Tuba Kılıç, projeye dair yaptığı açıklamada, “İzmir’in Gediz Deltası hem kuşlar hem de İzmirli için büyük şans. Burası flamingoların Akdeniz Havzası’ndaki en önemli yaşam alanlarından biri, 2 milyon yıldan beridir delta burada. Yok etmediğimiz takdirde yaban hayatına ve geleneksel üretimlere can vermeye devam edecek. Fakat İzmir için 5 yıllık bir dönemin vaatleri, 2 milyon yıllık deltaya yapılaşma baskısı üzerinden şekilleniyor ve dünya çapında önemli bir sulak alanı tehdit ediyor. Körfez Geçiş Projesi’ni Gediz Deltası’ndaki yaban hayvanlarının yaşam alanlarına, örneğin flamingolara zarar vermeden yapmak mümkün değil. Bu proje, şehirleşme baskısını Mavişehir’den deltanın iç kesimlerine doğru ilerletecek. Seçim vaatlerinde İzmir’deki biyolojik çeşitliliği, ekosistemleri, geleneksel ve kırsal üretimleri ve körfezi tehdit etmeyen projeler bekliyoruz. Doğayla ve İzmir’le uyumlu projeler üretmek zannedildiği kadar zor değil” dedi.
Mahkeme ÇED’i iptal etmişti
İzmir’in Çiğli ile Balçova ilçelerini bir köprü ve tüp geçit ile bağlamayı hedefleyen proje ilk olarak 2014 tarihindeki yerel seçimlerde AK Parti’nin İzmir Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Binali Yıldırım’ın ’35 İzmir, 35 Proje’si içerisinde yer almıştı. Yıldırım seçilmese de projenin hayata geçirilmesi için adım atılmıştı.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yapılması planlanan (Otoyol ve Raylı Sistem Dahil) İzmir Körfez Geçişi projesi için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 4 Nisan 2017’de ÇED olumlu kararı vermişti.
İzmir 3. İdare Mahkemesi de TMMOB, EGEÇEP, Doğa Derneği ve 85 vatandaşın yürütmenin durdurulması ve projenin iptali için açtığı davalar sonucunda iptal kararı vermişti.