İTB Mayıs Ayı Olağan Meclis Toplantısı, İTB Meclis Başkanı Ömer Gökhan Tuncer yönetiminde İzmir Ticaret Odası (İZTO) Meclis Salonu’nda gerçekleştirildi.
Toplantıda konuşan Bülent Uçak, yeni sezona dair değerlendirmelerde bulundu. İhracat yasağı ve kısıtlamalarının işletmeciler için ciddi olumsuzluklar meydana getirdiğini belirten Uçak, ihracatın tamamen serbest hale gelmesi gerektiğini savundu. Pamuk sektöründeki gelişmeleri de değerlendiren Uçak, pamuk üreticisine devlet tarafından ödenen primin artırılması gerektiğini vurguladı.
“İşletmeler ciddi zararda”
Uçak, bazı gıda ürünlerine getiren ihracat yasağı ve kısıtlaması nedeniyle, işletmelerin büyük bir ekonomik maliyetle karşı kaşıya olduğunu ve ciddi zarara uğradığını belirtti. Yüksek gıda enflasyonunun özellikle düşük gelir grubuna sahip vatandaşların bütçesini olumsuz etkilediğini, halkın uygun fiyattan gıdaya ulaşmasına yönelik olarak alınan önlemleri bu açıdan anlayışla karşıladığını belirten Uçak, “Ancak, ihracat kısıtlamalarının bu alanda faaliyet gösteren, planlamalarını bunun üzerine yapmış, binlerce kişiye istihdam sağlayan işletmelerimize çok büyük bir ekonomik maliyeti söz konusu. Üstelik finansman maliyetlerinin bu kadar yüksek olduğu bir ortamda işletmelerimiz ciddi zararlara uğruyor. Umuyorum ki, yurtiçindeki arz talep dengesi ve fiyat istikrarı sağlanır ve alınan karar, açıklanan tarihten önce iptal edilerek ihracat tamamen serbest hale gelir” diye konuştu.
“Sezonu iklim koşulları ve ekonomi belirleyecek”
Çiftçilerin yeni sezona hazırlandığını aktaran Uçak, “Üreticilerimiz için iki önemli konu var.
Birincisi maliyet artışlarının yol açtığı ekonomik sorunlar. Diğeri ise iklim olaylarının üstü açık bir üretim olan tarıma etkisi. Meteorolojinin açıkladığı nisan ayı verilerine göre ülkemizin büyük bölümünde olağanüstü ve çok şiddetli kuraklık görüldü. Türkiye genelinde yağışlar geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 67, 1991-2020 dönemini kapsayan verilere göre yüzde 50 düştü. 2023 nisan ayına göre en fazla düşüş yüzde 84 ile Karadeniz bölgesinde olurken, bölgemizde ise yüzde 67 daha az yağış gerçekleşti. Yağış miktarındaki bu düşüşün verimliliğe etkisinin olup olmayacağını sezon ilerlediğinde çok daha net göreceğiz. Tabii bu dönemdeki yağışların ürünlerimize olumsuz etkisi de olabiliyor. Hangi üründe ne gibi bir etkisinin olduğunu yapılacak saha çalışmaları ile görmüş olacağız. Umarım hasat mevsimine kadar uygun iklim şartları oluşur ve bütün ürünlerimizde bereketli bir sezon yaşarız” ifadelerini kullandı.
“Tekstil ihracatının azalması pamuk fiyatlarına yansıdı”
Pamuk sektöründeki gelişmeleri değerlendiren Uçak, “Yüksek üretim maliyetlerinin bir sonucu olarak rakip ülkelerle fiyat rekabetinde dezavantajlı konumda olmamamızın tekstil ve konfeksiyon sektörlerinde neden olduğu talep daralması ve finansman maliyetlerinin yüksekliği doğal olarak pamuk talebini de de olumsuz etkiliyor. Nitekim tekstil ve konfeksiyon ihracatı son 3 yıldır düşüş trendinde. Yılın üç aylık dönemleri değerlendirildiğinde 2022 yılında 8,7 milyar dolar olan ihracat, 2023 yılında 8,2 milyar dolara, 2024 yılında ise 7,8 milyar dolara geriledi. Son 3 aydır alışverişlerin çok azaldığını söyleyebiliriz. Doğal olarak bu durum pamuk fiyatlarını da yansıyor” dedi.
“Üretici maliyet artışlarının altında satış yaptı”
Piyasaların durgun olduğu bir ortamda üreticinin pamuk ekimlerini gerçekleştirdiğini ekim alanlarında hem bölgede hem de ülkede yüzde 10 seviyelerinde bir artış olduğunun tahmin edildiğini belirten Uçak, “Bu artış üreticimizin pamuk fiyatlarından memnun olduğu şeklinde yorumlamamak gerekir. Nitekim içinde bulunduğumuz 2023/24 sezonun kütlü pamuk fiyatları sadece yüzde 21 artarken, tüm sezon boyunca tarımsal girdi fiyat endeksindeki artış yüzde 36 olarak gerçekleşmiş durumda. Kısacası üretici maliyet artışlarının altında bir fiyat ile satış yapmak durumunda kaldı. Ekim alanlarındaki artışın nedenini kısmen buğday, mısır gibi alternatif ürünlerdeki olumsuz fiyat beklentileri, kısmen de iklim şartlarından dolayı pamuk ekimine mecbur kalınması olarak ifade edebiliriz” diye konuştu.
“Bugüne kadarki en düşük destek”
Üretimin desteklenmesinin büyük önem taşıdığının altını çizen Uçak, “Geçtiğimiz yıl verilen 1,6 lira prim miktarı tüm sezonun döviz kuru düşünüldüğünde yaklaşık 6 cente tekabül ediyor.
Bu prim bugüne kadar verilen en düşük destekleme miktarı. Üstelik üretici 2023 yılında pamuğunu ekti, hasat etti, sattı hatta 2024 yılı pamuğunu ekti ancak 2023 yılı priminin ödenmesini bekliyor. Enflasyonun bu kadar yüksek olduğu bir ortamda verilen priminde gerçek etkisini yitirdiğini söyleyebiliriz. Devletimizden yeni sezon prim miktarlarının belirlenmesinde üreticimizin bu şartlarını dikkate almasını talep ediyoruz” sözlerine yer verdi.
Tuncer: Değişken maliyetler kurbanlık fiyatlarını etkileyecek
Meclis Başkanı Ömer Gökhan Tuncer de Kurban Bayramı’na sayılı günler kala, kurbanlık piyasasıyla alakalı güncel bilgileri paylaştı. Değişken maliyetlerin, kurbanlık fiyatlarını da etkileneceğine vurgu yapan Tuncer, “Kurbanlık vasfı taşıyan hayvan sayımızın yeterli miktarda olduğunu söyleyebilirim. Ülke genelinde tüm illerimize kurbanlık sevkiyatları devam etmektedir. Tabi işin içine değişken maliyetler girince doğal olarak kurbanlık fiyatları da değişkenlik gösteriyor ve makas açılıyor. Fiyatların belirlenmesinde bölgeler, hayvanların yaşı, cinsi ve besi durumu önemli faktörler arasında. Bu yıl güncel kurbanlık fiyatları canlı kilogramda dana 230-270 TL, düve 210-260 TL, koç 200-300 TL, koyun 150-240 TL ve keçi 200-240 TL bandında değişkenlik gösteriyor. Kurban Bayramı’nın yaklaşmasıyla birlikte reel fiyatların arz ve talep durumuna göre oluşması beklenmektedir” dedi.