İki hafta önce sizlere eylül ayında Konak Engelsiz Yaşam Köyü’müzde yeni açmayı planladığımız programlardan bahsetmiştim. Ve yazımda Disleksi / öğrenme güçlüğü tanısı alan, ya da şüphesi olan bireyler için yaptığımız çalışmaları ve hazırlıkları anlatmıştım. Bunun yanı sıra disleksinin tanımı, günümüzde görülme sıklığı, eğitsel müdahale ve karşılaştıkları sorunlardan da bahsetmiştim. Bu hafta ise dil ve konuşma problemi olan bireylerden söz edeceğim.
1-Özel eğitimde dil ve konuşma terapisi, dil ve iletişim becerilerinde zorluk yaşayan bireylerin iletişim yeteneklerini geliştirmek amacıyla yapılan terapötik yaklaşımları kapsar. Bu terapi, çocuklardan yetişkinlere kadar geniş bir yaş aralığında uygulanabilir. Dil ve konuşma terapisi, bireyin yaşına, dil ve iletişim zorluğunun türüne ve o kişinin bireysel ihtiyaçlarına göre özelleştirilir. Bu terapi, bireyin sosyal ve akademik yaşamında daha bağımsız ve etkili olmasına yardımcı olabilir.
Terapi şu unsurları içerir; değerlendirme ve tanı koyma, hedef belirleme, terapi oturumları, aile ve çevre ile işbirliği, iletişim stratejileri, teknolojik destekler.
Özel eğitimde dil ve konuşma terapisi çok önemlidir. Çünkü dil ve iletişim becerileri, bireylerin yaşamlarının her alanında önemli bir rol oynar ve bilhassa özel eğitim alan önemli sayıda çocuğumuzda bu konuda yetersizlik gözlenmektedir.
Bu terapinin önemini anlatan başka nedenler de vardır: iletişim yeteneğini geliştirme, sosyal ilişkileri güçlendirme, akademik başarıyı destekleme, özgüveni artırma, yaşam kalitesini iyileştirme bunlardan bazılarıdır. Her bireyin dil ve iletişim zorlukları farklıdır. Dil ve konuşma terapisi, bireyin ihtiyaçlarına özel olarak tasarlanır ve uygulanır. Bu şekilde terapi, bireysel gelişim alanlarını hedef alır ve en etkili sonuçları sağlamayı amaçlar.
Sonuç olarak, dil ve konuşma terapisi bireylerin yaşam kalitesini artırmak, sosyal ilişkilerini güçlendirmek, akademik başarılarını desteklemek ve özgüvenlerini artırmak gibi önemli faydalar da sağlar. Bu nedenlerle özel eğitimde dil ve konuşma terapisi, bireylerin yaşamlarını olumlu yönde etkileyen kritik bir hizmettir.
2-Peki ülkemizde dil ve konuşma terapisine ihtiyaç duyan bireyler için veri nedir ve hizmetler erişilebilir durumda mıdır? Ülkemizde ve diğer ülkeler arasında dil ve konuşma terapisi ihtiyacı olan bireylerin kesin sayısı hakkında geniş çaplı ve güncel veriler bulunmamaktadır. Ancak, sağlık ve eğitim alanındaki araştırma ve istatistikler, bu konuda genel bir tahmin sağlamaktadır.
-Diğer ülkelerde yapılan çalışmalar sonucunda elde edilen ortalama yüzde 5 oranı dikkate alındığında, Türkiye’de sadece 0-18 yaş grubunda yaklaşık bir milyon dil ve konuşma bozukluğu olan çocuktan söz etmek mümkündür. Kanımca sunulan hizmetler, bu bireylerin büyük çoğunluğu için erişilebilir olmaktan çok uzaktır.
-Dil ve konuşma terapisi hizmetlerinde Türkiye’de neredeyiz? Ülkemizde son 15-20 yılda önemli gelişmeler olmakla birlikte, dil ve konuşma terapisi alanında tanılama ve müdahale hizmetleri en ihmal edilmiş alanlardan biridir. Bunun temel nedeni, uzman personel azlığına atfedilebilir. Yetişmiş terapistlerin istihdamlarının sağlanamaması da son derece önemli bir eksiklik olarak sıkıntıları kısır bir döngüye sokmaktadır. Sağlık alanında kamu, özel veya vakıf hastaneleri ve üniversitelerde dil ve konuşma terapisti hizmeti parmakla sayılacak kadar sınırlıdır. Var olanların da istihdam edilememeleri nedeniyle değerlendirme ve ayırıcı tanılama doğru ve güvenilir olarak yapılamamaktadır. Dolayısıyla bu durum zaten son derece pahalı olan özel eğitim hizmetlerinin yanı sıra, çok yüksek fiyatlara eğitim alınan dil ve konuşma terapisi programlarına da ulaşmayı neredeyse imkânsız hale getirmiştir ve aynı zamanda bu durum maalesef erken müdahaleyi geciktirmektedir.
3- Bu tür yazılarımın amacı özellikle erken müdahale için ailelerde farkındalık oluşturmak ve ihtimalleri değerlendirerek ivedi olarak harekete geçmelerini sağlamaktır.
Son söz olarak, bizim tüm bu hizmetleri verirken her zaman yanımızda olarak destek veren Konak Belediyesine ve İzmir Büyük Şehir Belediyesine teşekkür ediyorum. Ve ayrıntılı bilgi için Konak Engelsiz Yaşam Köyümüze ulaşmanızı öneriyorum.
Dileğimiz, ihtiyacı olan tüm çocuklarımızın yeterli ve uygun desteği alabilmesidir. Sosyal devlet olarak bu konuda gerçek hizmetlerin verilebilmesi ve önlemlerin hızla alınabilmesi için üniversitelerde gerekli bölümlerin açılmasıdır.