Müzelerin ve sanat merkezlerinin, bir kentin giderek bir ülkenin kültürel gelişmişliğinin etkin bir ifadesi olduğunu geçmişteki yazılarımızda vurgulamıştık. Bu anlamda son yıllarda bir kısmını gördüğüm bir kısmını da açıldığını duyduğum müzelerden hoşnut olduğumu belirtmek isterim. Kültür Bakanlığının yaptırdığı Gaziantep, Urfa, Adana, Antakya, Antalya, Efes, son olarak da İzmir’deki müze düzenlemeleri bunlardan bazıları. Kültür Bakanlığının dışında kişilerin ya da Vakıfların açtığı müzeler ya da sanat merkezleri daha da takdire değer…
Bademler Sanat Köyü
Bunlardan yeni açılan bir tanesi İzmir’den kopup Urla-Bademler’e gitmeye değecek olan ‘Bademler Sanat Köyü’. Değerli dostlarımız Dua-Mustafa Baran çiftinin ve kızları Zeynep’in adeta elleriyle dokuduğu bir sanat köyü burası. ‘Bademler Sanat Merkezi’, yaşamı boyunca ‘Anadolu Takı ve Giysileri’ni toplamış olan Sabiha Tansuğ’un zengin koleksiyonundan örnekleri ve Bademler kökenli Arkeolog Musa Baran’ın biriktirdiği tarih boyunca kullanılan çocuk oyuncaklarını içeriyor. ‘Bademler Sanat Köyü’nde ayrıca Zehra Müfit Saner’in ‘Kitre Bebek Koleksiyonu’, Nurgül Bilgiç’in ‘Anadolu Bebekleri Koleksiyonu’ salonu, zengin bir kütüphane, kitap ve hediyelik eşyalar bulunan bir mağaza, lokanta, kahve, 20’ye yakın konaklama yapısı ve etkinlikler için anfi-tiyatro var. Yılların emeği her noktada hissediliyor. Sergi salonları titizlikle düzenlenmiş. 16. yüzyılda Hollanda’da yaşamış olan Pieter Bruegel’in “Çocuk Oyunları” tablosundaki oyuncaklarla Musa Baran’ın topladığı tarihi oyuncaklar arasındaki benzerlik de düzenlemenin yüksek içeriğini gösteriyor. Objelerin önündeki karekodlardan oyuncakların öykülerini öğrenmek mümkün. Böylece tarih, çağdaş teknolojiyle kucaklaşmış.
Sabiha Tansuğ koleksiyonu ise meraklıları için başlı başına bir serüven… Ender bulunan giysiler, başlıklar, takılar, objeler yerli yabancı tüm ziyaretçilerin ilgisini çekecektir. Sabiha Tansuğ hanımefendi bu sergilemenin son durumunu göremedi ama onun Anadolu sevgisi bu salonda sonsuza dek varolacak.
Bademler Sanat Merkezi’ndeki ender bulunan bir koleksiyon parçası da ‘kitre bebekler’. Kitre Bebekler, yabani bir dikenin öz suyu olan kitre ile pamuk ve ahşap kullanılarak yapılan Türk oyuncakları. Yüzlerce yıllık bir geçmişe dayanıyor. Zehra Müfit Saner bunları bir sanat haline getirmiş. Koleksiyonun oluşmasında katkıları bulunan Yıldız-Uğur Belger çiftini de anmadan geçmeyeyim. Tanıtım metninde dile getirildiği gibi, ‘Bademler Sanat Köyü’, “tiyatro gibi gösteri sanatlarından, resim gibi güzel sanatlara, pastacılık gibi mutfak sanatlarına kadar çeşitli atölyelere ev sahipliği yapmaktadır. Özel programlar aracılığıyla, misafirlerine keyifli zaman geçirtmek, sanatçı olsun ya da olmasın benzer düşünen yaratıcı insanların yeteneklerini keşfetmelerine yardımcı olmak ve sanat bilincini aşılamak için onları bir araya getirmeyi amaçlamaktadır.” Özetle, kültürel bakımdan zenginleşecek, aynı zamanda hoş bir tam gün geçireceğiniz bir yer burası.
Arkas Sanat Alaçatı
Alaçatı’da da yeni bir müze açıldı. İzmirli işinsanı Lucien Arkas’ın ev sahipliğini yaptığı 5. Arkas müzesi burası. Arkas ilk müzesini 2011 yılında Alsancak’ta açmıştı. Daha sonra Bornova’da Deniz Müzesi ve Halı müzesi hizmete girdi. Urla’daki müze ise barındırdığı sanat eserleri kadar mimarisiyle de ilgi çekiyor. Bunlardan GÖZLEM’deki yazılarımızda ayrıntılı bir şekilde söz etmiştik. Yine Artı3 Mimarlık Bürosu’nun tasarladığı ‘Arkas Sanat Alaçatı’ kapılarını geçtiğimiz günlerde sanatseverlere açtı. “Yeşil Bina” özelliği taşıyan merkez, Çeşme Belediyesinin 29 yıllığına tahsis ettiği ilçe merkezindeki bir arazide inşa edilmiş. İçinde biri kalıcı diğeri geçici iki sergi var. Kalıcı sergide Arkas Sanat Koleksiyonu’ndan derlenmiş Victor Vasarely seçkisi görülebilir. 1906-1997 yılları arasında yaşamış olan Victor Vasarely resimde ‘Op Art’ akımının kurucularından… Çağdaş güzel sanatların tuttuğu yolun hissedileceği geçici sergiyi tanımlarken Arkas Sanat Direktörü Müjde Unustası şöyle diyor: “İlk süreli sergimiz Yeni Topraklar’da 40 yaş altı 155 sanatçının 157 eserini bir araya getirdik. Sergi, Dr. Necmi Sönmez küratörlüğünde ve Arkas Sanat ekibi tarafından Türkiye’den ve dünyadan 29 özel koleksiyondan derlenerek hazırlandı.” Sırf sergilenen eserleri görmek için Alaçatı’ya gitmeye, merkezin çayhanesinde kahve içmeye değer. ‘Arkas Sanat Alaçatı’, Çeşme Belediye Başkanı Lal Denizli’nin Çeşme’yi yalnızca güneş-kum-deniz-eğlence için değil kültürel etkinlikler bakımından da çekici kılmak görüşü ile de uyumlu. Çeşme’de, Erythrai (Bugünkü Ildır) antik kenti, Musalla mahallesindeki Bağlararası kazıları, Çeşme Kalesi ve Müzesi, Kent Belleği Müzesi vb. kültürel zenginliklerin arasına şimdi de “Arkas Sanat Alaçatı” katılıyor. Ne güzel!