Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının mutlaka değişmesi gerektiğini her fırsatta dile getiriyor. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin yeni yasama yılına başlayacağı 1 Ekim’den sonra siyaset gündeminin önemli başlıklarından birinin de iktidar partisinin uzun süredir gündemde tuttuğu “yeni anayasa” olması bekleniyor. Siyasi partiler arasında yeni anayasa konusunda henüz bir uzlaşma sağlanamadı. Ancak, Cumhur İttifakı’nın ortağı Hüda Par Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu, mevcut anayasanın, Türkiye Cumhuriyeti’nin bayrağı, yönetim şekli ve başkentini tarif eden ilk 3 maddesinin değiştirilmesinin “teklif edilemeyeceğini düzenleyen 4. maddenin değiştirilmesini” istemesi, tartışmaların fitilini ateşledi.
Yapıcıoğlu’nun açıklamaları adeta toplumsal tepkiye dönüştü. Yapıcıoğlu’nun açıklamalarının ardından günlerce sessiz kalan Erdoğan, 18 Eylül’de katıldığı bir programda, “İlk 4 maddeyle ilgili tartışma yoktur” dedi. CHP Genel Başkanı Özgür Özel, Cumhur İttifakı’nın ortağı MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin sessiz kalmasını eleştirirken, Bahçeli, günler sonra Erdoğan’ın açıklamalarından bir gün sonda konuya ilişkin açıklamalarda bulurdu. AKP Sözcüsü Ömer Çelik, “Anayasa’nın 4 maddesiyle ilgili herhangi bir tartışmamız yok” dedi. İstanbul Barosu Başkanı Filiz Saraç da “Kimse Cumhuriyetimizin temel taşlarını yerinden oynatamaz” diye tepki gösterdi.
Erdoğan’ın talebi
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, 31 Mart yerel seçimlerinden sonra sık sık yeni anayasa çağrısı yapıyor. Cumhur İttifakını oluşturan AKP ve MHP’nin parlamentodaki sandalye sayısı Anayasa’yı değiştirecek çoğunluğu sağlayamadığı için muhalefetin desteğine ihtiyaç duyuyor. Erdoğan’ın yeni anayasa çağrısı için Meclis yaz tatiline girmeden önce TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş harekete geçerek, Parlamentodaki siyasi partilerin liderleri ile görüşerek, “usul” önerilerini istemişti.
CHP yeni anayasa konusunda masaya oturmak için iktidar partisinin öncelikle “mevcut anayasaya uyması” koşulunu açıklamıştı. CHP, bu çerçevede, TBMM’nin Anayasa Mahkemesi’nin milletvekilliği düşürülen Can Atalay kararını okutarak milletvekilliğinin iade edilmesi gerektiğini savunmuştu.
HÜDA PAR Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu, 12 Eylül’de katıldığı televizyon programında, yeni anayasa tartışmalarını değerlendirirken, Anayasa’da değiştirilemez maddelerin olmaması gerektiğini savunarak, “Değiştirilemez maddelerin olması hukuk tekniği açısından da siyaseten de doğru değil. Bu gelecek nesillerin iradesine ipotek koymadır” görüşünü dile getirdi.
Yapıcıoğlu, “Ahmağa anlatır gibi tek tek söyledim, buna rağmen anlamamakta ısrar ediyorlar. Biz, anayasanın 4’üncü maddesi olmasın diyoruz. Tamam mı? Anladınız mı? İlk 4 madde değil, 4’üncü madde, tamam mı? Anayasa’da değiştirilemez maddeler olması, tüm bu maddeleri değiştirmemiz gerektiği anlamına gelmez. Ancak 4. madde gelecek nesillerin iradesine ipotek koymaktadır. Diğer maddeleri oturup beraber yeniden yazalım ama 4. madde kalkmalıdır” dedi.
Erdoğan: İlk 4 maddeyle ilgili tartışma yoktur
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, Anayasa’nın ilk 4 maddesiyle ilgili günler sonda açıklama yaptı. Erdoğan, Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri Başarı Ödülleri’nde yaptığı konuşmada HÜDA PAR Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu’nun açıklaması üzerine, anayasanın ilk 4 maddesiyle ilgili tartışma olmadığını söyledi. Erdoğan konuşmasında “Darbe mahsulü anayasanın Türk demokrasisine yakışmadığını çok iyi biliyoruz. Siviller eliyle yapılmış bir sivil anayasa kahraman milletimize karşı borcumuzdur. Anayasa’nın ilk 4 maddesiyle ilgili bizimle ilgili herhangi bir tartışma yoktur. Partimizin bu konudaki tutumu gayet açıktır” dedi.
En sert tepki CHP’den
Yapıcıoğlu’na en sert tepki ana muhalefetteki Cumhuriyet Halk Partisi’nden geldi. Hüda Par’ı, “Hizbullah’ın TBMM’deki uzantısı” olarak nitelendiren CHP’ye göre, Yapıcıoğlu’nun 4. maddeyi tartışmaya açmasının altında, Anayasa’nın 2. maddesinde Türkiye Cumhuriyeti’nin “laik bir devlet” olduğuna vurgu yapan hükmün değiştirilmesi hedefi yatıyor.
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, Balıkesir’in Susurluk ilçesinde yaptığı konuşmayla Yapıcıoğlu’na sert sözlerle tepki gösterdi. Hüda Par’ın Cumhur İttifakı ortağı olduğunu hatırlatan Özel, geçmişte ilk 4 maddeyi “kırmızı çizgi” olarak nitelendirdiği bilinen MHP lideri Devlet Bahçeli’ye de seslendi:
“Bir tarafta Cumhur İttifakı var. Cumhur İttifakı’nın bileşenlerinden birisi de Hüda Par… ‘Kadınları sokak hayvanları gibi sahipsiz bırakmayın, sahiplendirelim’ diyen Hüda Par, domuz bağcıları avukat tutup savunan, sonra da partisine kaydeden Hüda Par ‘Anayasa’nın ilk 4 maddesine karşıyız’ diyordu. Seçim zamanı ağzını kapattılar. Şimdi konuşuyor; biz Anayasa’nın dördüncü maddesine karşıyız diyorlar. Benim Hüda Par’a bir sözüm yok; mikroba sen niye hastalık yapıyorsun diye soramazsın! Ama milliyetçi muhafazakârım diyenler, hele hele Tayyip Bey’in sağ kolunda Hüda Par, sol kolunda Devlet Bahçeli var. Devlet Bey’e soruyorum, sen ne diyorsun bu Hüda Par’a? Kimler kimlerle beraber!” ifadelerini kullandı.
“Yok hükmündedir”
Bahçeli: “Anayasa’nın ilk 4 maddesine şaşı bakanlar, bizim için yok hükmündedir”
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, partisinin 19 Eylül’de yapılan Yönetim Kurulu toplantısı sonrasında Hüda-Par Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu’nun açıklamalarına cevap verdi: “Kim olursa olsun, hangi mevkide bulunursa bulunsun Anayasa’nın ilk 4 maddesine şaşı bakanlar v şaibeli tavır gösterenler bizim yok hükmündedir.” dedi. Bahçeli, Özgür Özel’in erken seçim çağrısını ‘akıl tutulması’ olarak yorumladı.
“Geri zekâlı / ahmak”
CHP Sözcüsü Deniz Yücel, Yapıcıoğlu’nun “Ahmağa anlatır gibi anlattım” sözlerine “Geri zekâlıya anlatır gibi anlatalım.” sözlerine şöyle karşılık verdi. Yücel, şu ifadeleri kullandı: “Geri zekalıya anlatır gibi anlatalım. Devletin şekli ve niteliklerini tarif eden Anayasa’nın 1’inci, 2’nci ve 3’üncü maddelerini koruyan ve 1924, 1961, 1982 Anayasalarında da yer alan 4’üncü madde, gericiler istiyor diye ilga edilemez. Cumhuriyet Halk Partisi olarak herkesin inancına, yaşam tarzına saygılıyız. Sizin probleminiz olan ‘Laiklik İlkesi’ de inanç özgürlüğünün teminatıdır. Mustafa Kemal Atatürk Türkiye’sinde Cumhuriyet’i laiklikten, laikliği Cumhuriyet’ten ayıramazsın. Cumhuriyet’i ve devrimleri koruyan maddelerden vazgeçmek, laik ve demokratik Türkiye Cumhuriyeti’nden vazgeçmektir. Taliban kafalı, gerici, 3-5 yobaz istedi diye ne Atatürk’ten ne demokrasiden ne cumhuriyetten ne de laiklikten vazgeçmeyiz. Toplumun sinir uçlarıyla oynayarak siyaseten var olmaya çalışan Hizbullah artığı birkaç zibidiye de pabuç bırakmayız.”
“İlk 4 maddeyle ilgili tartışma yok”
AKP Sözcüsü Ömer Çelik konuyla ilgili açıklamasında, Anayasanın ilk 4 maddesindeki temel prensiplerle ilgili herhangi bir tartışma söz konusu olmadığını söyledi. AKP Merkez Yürütme Kurulu (MYK) toplantısının ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Çelik, “Darbe anayasasından kurtulmak ve milli iradeyi burada esası teşkil eden yapı haline getirecek bir anayasa istiyoruz ama herhangi bir şekilde Anayasa’nın ilk 4 maddesindeki temel prensiplerle ilgili herhangi bir tartışma söz konusu değildir” diye konuştu.
MHP: Hüda-Par kendi görüşünü açıklıyor
Konuya ilişkin MHP Genel Başkan Yardımcısı İsmail Özdemir, Zekeriya Yapıcıoğlu’nun Anayasa açıklamasını, ‘kendi görüşleri’ olarak yorumladı. Cumhuriyet’in haberine göre yaptığı açıklamada, Zekeriya Yapıcıoğlu ve partisinin adını anmayan Özdemir, Türkiye’nin “sivil, kapsayıcı ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile uyumlu, yeni bir anayasa yapımına ihtiyaç duyduğunun açık olduğunu” savunurken “Bu noktada anayasanın ilk 4 maddesi ile ilgili başlatılmak istenen tartışmalar ise boş ve beyhudedir” dedi.
Özdemir’in sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamasında asıl hedefi ise CHP oldu. “MHP’nin bu konudaki duruş, irade ve kararlılığı berrak, sarih ve katir” diyen Özdemir, “Buna rağmen, anayasal düzeni bozmak üzere darbe girişiminde bulunan FETÖ ile kol kola giren, Türkiye’yi parçalamak maksadıyla etnik temelli bölücü faaliyet yürüten terör örgütü ve siyasi uzantıları ile ortaklık ve pazarlık masaları kuran, hatta bizzat PKK’ya müzahir bir televizyon kanalında anayasanın ilk dört maddesini değiştirecekleri iddiasında bulunan CHP ile onun yandaşı konumunda olan ilkesiz ve tutarsız sol basının konuyla ilgili MHP’yi tartışmaya açma çabası trajikomiktir” ifadelerini kullandı.
******
DÖRDÜNCÜ MADDENİN ÖNEMİ NE?
MADDE 1- Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.
MADDE 2- Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk Devletidir.
MADDE 3- Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçedir.
Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır.
Millî marşı “İstiklal Marşı”dır. Başkenti Ankara’dır.
MADDE 4- Anayasanın 1’inci maddesindeki Devletin şeklinin Cumhuriyet olduğu hakkındaki hüküm ile 2’nci maddesindeki Cumhuriyetin nitelikleri ve 3’üncü maddesi hükümleri değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez.
*******
“BU SÖZLERİ KALE ALMAK BİLE DOĞRU DEĞİL”
Eski Anayasa Mahkemesi Başkanı Yekta Güngör Özden, Hüda Par Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu’nun sözlerini eleştirdi. Özden, “Bunların ne hukukla ne bilimle ne de siyasetle bir ilgisi var. Bunları dikkate almak, kale almak bile doğru değil” dedi.
Yekta Güngör Özden şöyle konuştu: “Bunlar anayasanın ne olduğunu, hukukun ne olduğunu, cumhuriyetin temellerinin ne olduğunu bilmekten uzak insanlar. Siyasal atılımlarla kendilerine yol açtıklarını zannederek kimi girişimlerde bulunuyorlar. Söylediklerinin bilinçli olduğu kanısında değilim. Onun için Türkiye’de siyasal çatının bu tür insanların yöneticiliğinde gelişmekte olması beni her zaman kuşkuyla doldurmuştur. Bunlardan çekiniyorum. Bunların Türkiye’ye ulusumuza ve yurdumuza kazandıracağı hiçbir şey yok. Halk dilinde bu sözlere, ‘safsata’ derler. Hüda Par Genel Bşakanı, anayasanın nasıl değiştirileceğini, hangi maddenin değiştirip değiştirilmeyeceğini bilmiyor. Bunlar ortamı boş buldukları kendi yakın çevrelerinde bu tip sözler söylemeye çalışıyorlar. Bunların atılımlarının hiçbir anlamı yok, hepsi boş çabalar. Bunların hepsi karanlık sahalar. Onların hazırlamak istediği ortamda yaşama olanağı bulunmaz. Halkımız bunlara yüz verecek düzeyde değil. Bilgisizliğin ve yozluğun cesaret alacağı bir kaynak olmaz. Bunların ne hukukla ne bilimle ne de siyasetle bir ilgisi var. Bunları dikkate almak, kale almak bile doğru değil.”