Türkiye’de üretimin can damarı sayılan OSB’lerde “yönetmelik” krizini sanayiciler Ankara’ya taşıma kararı aldı. Ege Bölge Sanayi Odası (EBSO) Aralık ayı meclis toplantısında konuyla ilgili söz alan 35. Grup Elektronik Bileşenleri ve Ölçme Cihazlar Sanayi Komitesi Başkanı Mustafa Karabağlı, kanunun ivedilikle değiştirilmesi gerektiğini belirtti. Karabağlı, getirilen düzenlemeyle sanayicileri, OSB’deki arsa ya da binalarını kaybetme riskiyle karşı karşıya getirdiğini kaydetti. EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar’ın önerisiyle Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nda yetkililerle görüşmek üzere bir heyet oluşturma kararı alındı.
OSB’lerde arsa alıp satarak fırsatçılık yapanları engellemek ve boş tutulan parsellerin ivedilikle üretime kazandırılmasını sağlamak amacıyla yapılan değişiklik, tapusu sanayicide olan parsellerde; inşaatı devam eden, inşaatını tamamlamış, işyeri açma ruhsatı süreci devam eden şirketleri vurdu. OSB Uygulama Yönetmeliği’nde yapılan değişikliklerden dolayı önlerinin tamamen tıkandığını belirten sanayiciler, ekonomik olumsuzlukların dorukta olduğu bu dönemde yatırım yapmaya çalışırken, OSB’deki arsa ya da binalarını kaybetme riskiyle karşı karşıya kaldı.
“Organize bahçeler müdürlüğü olur”
Yapılan değişiklikle OSB Yönetimlerinin yetkilerinin kısıtlandığını ve yetkinin bakanlığa devredildiğini hatırlatan Mustafa Karabağlı, “Eskiden OSB arazilerinde yetkili OSB yönetimiydi ve onlar sanayicinin durumunu bildikleri için belirli süreler tanıyorlardı. Bu yetki bakanlığa alınınca, inşaatı başlamamış ya da inşaatı yarım kalmış süresi içinde tamamlanamamış alanlar için kendisine başvurulmasını istiyor. Başvuru yapılınca da toplam arazi değerinin binde 5’ini aylık süre için sizden peşin istiyor. Bu sistemde inşaat süresi için bakanlığa ciddi bir para yatırmanız gerekiyor. Ayrıca bu ücreti ödeseniz de izin alıp alamayacağınız kesin değil. Bu sanayicinin elini kolunu bağlıyor. Rantiyeci ile sanayiciyi ayırmak gerekiyor. Bu şekilde herkesi aynı kefeye koyarsak, sanayici OSB’den kaçar. OSB’ler Organize Bahçeler Müdürlüğü olur” dedi.
İstenen para inşaat parası kadar
Yasaya göre inşaat için 24 aylık bir ek süre talebinde, sanayicinin tapusu kendisine ait olan arazinin değerinin yüzde 12’lik değeri kadar bir ücreti devlete baştan peşin ödemesi gerektiğini belirten Karabağlı, bunun da kaba bir hesapla metrekaresi 10 bin TL olan 10 bin metrekarelik bir alanda, 12 milyon TL’ye denk geldiğini belirtti. Sanayi parselindeki inşaatın metrekaresinin birim maliyetinin 8-10 bin TL olduğunu da sözlerine ekleyen Karabağlı, “2 bin metrekare inşaatın maliyeti maksimum 20 milyon. Sanayici şimdi bu parayla inşaat ve yatırım mı yapsın, bu parayı devlete mi yatırsın? Böyle olunca da otomatikman herkes OSB’lerden kaçmaya başladı. Böyle giderse OSB’ler Organize Bahçeler Müdürlüğü olur.” şeklinde konuştu.
Tapulu malınızdan da olabilirsiniz!
İnşaatın herhangi bir sebeple zamanında bitmemesi durumunda, yasal düzenlemede hiçbir mücbir sebebe yer verilmediğini de aktaran Karabağlı, “Burada inşaat sırasında müteahhit bırakıp gidebilir. İnşaat esnasında istenmeyen bir iş kazası olabilir ve inşaat durabilir. Fakat bakanlık yeni yasaya göre hiçbir haklı sebebe bakmaksızın inşaat zamanında bitmediyse, rayiç bedel üzerinden de değil, arazinin satıldığı dönemdeki fiyatından yeniden değerleme oranında artış yaparak, arazinizi elinizden alabiliyor. Böyle belirsizlik içeren bir durumda kimse OSB’ye yatırım yapmaz. Gider belediyenin sanayi parselinden yer alır.” dedi.
Bin kişilik istihdam bekliyor
Mevcut yürürlükteki yasadaki söz konusu sıkıntılardan dolayı kendisinin de OSB’de bulunan tapulu arazisine yapacağı fabrika inşaatına başlayamadığını dile getiren Karabağlı, içinde bulunduğu durumu şu sözlerle özetledi: “Temel atacaktım. Proje tamamlanınca bin kişilik istihdam sağlayacağım fabrikamın temelini 2 buçuk aydır, bu yüzden atamıyorum. Benim yatırımım gecikiyor. Söz konusu fabrika projemle ilgili aynı bakanlık aynı parsele yatırım teşviki verirken, yine aynı bakanlık yeni yönetmelikle, aynı parseldeki aynı projeye süren doldu inşaat yapamazsın diyor. Gel bana bir daha ek süre için para yatır, bakalım duruma diyor. Parayı yatırsam bile inşaat için tekrar süre alabileceğim de kesin değil.”
Ülkemiz için ses yükseltmeliyiz
Ekonomi çevrelerince yatırımın ancak güven ortamında gerçekleşeceğinin herkes tarafından çok iyi bildiğinin de altını çizen Karabağlı, sözlerini şu şekilde tamamladı: “Bu yasaların üretimi destekleyecek şekilde olması gerekli. Bu tür risklerinin söylentisi bile yatırımcıyı kaçırır. Bunlara ivedilikle çare bulmak gerekir. Üretebilmemiz için, ülkemizi kalkındırmak için EBSO’nun, OSB’lerin, iş insanlarının burada haklarını araması gerekiyor. Burada ülkemiz için ses yükseltmeyeceksek nerede sesimizi çıkaracağız?”
Ücretsiz ek süre verilmeli
İş insanlarının da sanayi parsellerinin boş durmasından memnun olmadığını dile getiren İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi (İAOSB) Yönetim Kurulu Başkanı Cenk Karace, arazi alışverişi yaparak rant sağlamaya çalışanlarla üreten gerçek sanayicilerin ayrılması gerektiğine dikkat çekti. İAOSB’de aldığı araziye fabrikasını inşa etmiş, üretime başlamış, ihracat yapan, istihdam sağlayan vergisini ödeyen ama henüz yapı kullanma izin belgesi olmasına rağmen çalışma ruhsatını tamamlayamamış 150’ye yakın firma olduğunu da belirten Karace, “Bunlar da tabii ki bu ruhsatlarını tamamlamak istiyor. Fakat bu kanun ücretsiz bir ek süre tanımaksızın yürürlüğe girdi. Şimdi sanayici bu ruhsatları tamamlamak için bu yüksek bedelleri haklı olarak ödemek istemiyor. OSB’lerde arazisi olan iş insanlarının tek talebi bu kanunun süre anlamında biraz olsun esnetilerek inşaatın tamamlanması ya da çalışma ruhsatı için ücretsiz makul bir ek süre tanınması. Bu makul sürede de fabrikasını açmayan ya da ruhsatını almayana tabii ki önlem amaçlı ceza verilmeli. Ama önce yasa çıktığı günden itibaren bir makul ücretsiz süre tanınmalıydı” şeklinde konuştu.
Görüşme için heyet kurulacak
Meclis üyelerinin konuşmalarının ardından konuyla ilgili açıklamalarda bulunan EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar, yönetmelik değişikliğinin aslında OSB’leri kendi kendilerine yönetmesinden ziyade merkezileştiren bir sistem oluşturduğuna dikkat çekti. Merkezileştirmenin bütün kararların verilme merkezinin bakanlık olduğu anlamına geldiğinin altını çizen Yorgancılar, “Yapılan değişiklik bu. Özellikle de gelir amaçlı sistem oldu. Biz bunları yıllarca biriktirmişiz, zamanında bir yerden borç almışız ve arsayı satın almışız ama o veya bu sebepten dolayı, dövizin yılda yüzde 13 arttığı, para kazanamadığımız bir ortamda inşaatı yapamazsan arsa gidiyor. İnşaatı yaptıysan binayla beraber gidiyor. Bu olmamalı. Tamam OSB’lerde de bazı hatalar var. OSB’lerdeki fiyatların sürekli artmasından rant elde eden sanayici ve kişiler de oldu geçmişte. Ama bugünkü durum öyle değil. Bu açıdan bunu mutlaka düzeltilmesi gerektiğine inanıyorum” şeklinde konuştu. Konuşmasının ardından Yorgancılar’ın, sanayicilerin OSB yönetmeliğiyle ile ilgili taleplerinin iletilmesi için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nda yetkililerle görüşecek bir heyet kurulması önerisi kabul edildi.